Odrzucenie spadku- kiedy, w jaki sposób oraz w jakim terminie?

Nikt z nas nie chciałby odziedziczyć długów. To oczywiste. Niekiedy decydujemy się na to świadomie bowiem majątek, który odziedziczymy, przewyższa wartość długów. Przyjmujemy wówczas spadek obciążony długami, zdając sobie sprawę, że i tak zyskamy więcej, aniżeli stracimy, spłacając długi spadkodawcy.

Jeśli jednak wiemy, że osoba po której dziedziczymy nie pozostawiła żadnego majątku, a wyłącznie długi, wówczas najrozsądniej byłoby odrzucić spadek, co oznacza, że zostajemy wyłączeni od dziedziczenia i traktowani jak gdybyśmy nie dożyli otwarcia spadku.

Świadomie użyłem słowa najrozsądniej, bo pamiętajmy proszę, że jeżeli nie zdecydujemy się na odrzucenie spadku, wówczas z mocy prawa nabywamy spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odpowiadamy za długi spadkowe tylko do wartości tzw. stanu czynnego spadku, czyli wartości majątku spadkowego. Nie musimy się zatem obawiać, że będziemy odpowiadać za odziedziczone długi swoim majątkiem osobistym. W najgorszym razie, gdyby okazało się, że wartość długów spadkowych przewyższa wartość odziedziczonego majątku, wówczas majątek ten posłuży na spłatę długów.

Nie rzadko widzę u Klientów poczucie ulgi, kiedy zapytany o to- czy będą ponosić odpowiedzialność za długi w sytuacji, gdy nie odrzucili spadku– odpowiadam, że brak majątku spadkowego oznacza brak odpowiedzialności za ewentualnej długi spadkowe. Trzeba mieć jednak świadomość, że przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza może wiązać się z koniecznością dokonania tzw. wykazu inwentarza, w sytuacji, w której spadkodawca pozostawił tak zarówno majątek, jak i długi. Wykazowi inwentarza z pewnością poświęcę uwagę odrębnym wpisem, w tym miejscu jedynie sygnalizując, że jest to dokument, w którym spadkobierca wskaże szczegółowo przedmioty wchodzące w skład spadku oraz długi.

Zazwyczaj sugeruję jednak, że w sytuacji braku majątku po stronie spadkodawcy, lub też gdy długi przewyższają wartość majątku, korzystniejszym od przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza może okazać się jego odrzucenie. Pozwala to zaoszczędzić czas, pieniądze i uniknąć stresu.

W JAKI TERMINIE MOŻNA ODRZUCIĆ SPADEK?

Oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Pamiętajmy proszę, że termin ten może biec dla każdego spadkobiercy od innej daty w zależności od kolejności dziedziczenia. Załóżmy więc, że spadkodawca pozostawił żonę i dzieci, wówczas termin 6 miesięcy rozpoczyna się dla nich od dnia śmierci spadkodawcy.

Natomiast, jeśli dziecko odrzuciło spadek, wówczas udział ten przechodzi na jego dziecko, dla którego termin 6 miesięcy rozpocznie się w dniu, gdy dowie się on o odrzucenia spadku przez swojego rodzica.

Jeśli jednak spadkodawca pozostawił testament, wówczas termin 6 miesięcy liczy się od dnia ogłoszenia testamentu, co odbywa się przed sądem lub notariuszem.

Pamiętajmy proszę, że termin 6 miesięcy jest nieprzekraczalny, co oznacza, że po jego upływie nabędziemy spadek z mocy prawa, czyli ze wspomnianym powyżej dobrodziejstwem inwentarza.

W JAKI SPOSÓB MOŻNA ODRZUCIĆ SPADEK?

Istnieją dwa sposoby na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Otóż możemy zrobić to przed sądem lub przed notariuszem. Wybór należy do nas, za wyjątkiem sytuacji, w której spadek ma zostać odrzucony przez osobę małoletnią, bowiem wówczas konieczne jest złożenie przez rodzica dziecka do sądu wniosku o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka.

Odrzucenie spadku przed sądem

Oświadczenie o odrzuceniu spadku często składa się w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (więcej na temat samego postępowania znajdą Państwo tutaj: https://michal-porebski.pl/nabycie-spadku-w-postepowaniu-sadowym-kiedy-i-w-jaki-sposob/).

Wystarczy wówczas oświadczyć, iż odrzuca się spadek po spadkodawcy.

Jeśli jednak nie toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, a zbliża się koniec terminu 6 miesięcy, wówczas oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla swojego miejsca zamieszkania.

Przykładowy wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku

Odrzucenie spadku przed notariuszem

Jest to bez wątpienia droga prostsza i przede wszystkim znacznie szybsza. Wystarczy udać się do dowolnego notariusza i poinformować, że chcemy odrzucić spadek. Notariusz poinformuje o niezbędnych dokumentach i po ich dostarczeniu i uprzednim ustaleniu terminu, możemy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Z doświadczenia wiem, że może to się odbyć z dnia na dzień. Dla porównania- na wyznaczenie posiedzenia sądu w celu złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku zazwyczaj czeka się co najmniej 3 miesiące.

W razie pytań, pozostaję do Państwa dyspozycji. Zapraszam do kontaktu.